फोबिया (Movie Review - Phobia)

'फोबिया' गेल्या आठवड्यात रिलीज झाला होता. २७ मे ला. पण त्या सुमारास सिनेमा पाहायला वेळ नव्हता. सहसा मी पहिल्या दोन-तीन दिवसांत पाहता आला तरच थिएटरमध्ये जाऊन सिनेमा पाहतो, नंतर जायचा मला कंटाळा येतो. पण 'फोबिया' वेगळा वाटत होता आणि एक-दोन जणांनी चांगलंही म्हटलं. To add to it, त्यात राधिका आपटे मुख्य भूमिकेत. राधिका आपटे मला आवडतेच. तिच्यात अल्लडपणा आणि जबरदस्त आत्मविश्वास असं एक वेगळंच मिश्रण मला जाणवतं. तिचा चेहरा मला एकाच वेळी मिश्कील, विचारी, सुंदर आणि मादक असा वाटतो. एक समर्थ अभिनेत्री तर ती आहेच. तरीही मांझी, लै भारी मधलं तिचं काम मला विशेष आवडलं नव्हतं. 'फोबिया'मध्ये ती कसं काम करते, हे म्हणूनच औत्सुक्याचं वाटत होतं. 

'Psychological Thriller' भारतीय चित्रपटांत आजकाल वरचेवर दिसायला लागले आहेत. मात्र बहुतेक वेळा त्यांत मानसिक स्थैर्य बिघडलेली व्यक्तिरेखा नकारात्मक भूमिकेत असते. 'फोबिया' त्याला सन्माननीय अपवाद आहे. 

महेक देव (राधिका आपटे) ही एक मुंबईस्थित तरुण चित्रकार आहे. बिनधास्त आणि मुक्त स्वभावाची महेक तिच्या स्वभावाप्रमाणेच आयुष्यही जगते आहे. बिनधास्त आणि मुक्त. वयाची तिशी गाठूनही ती लग्नाच्या बंधनात अडकलेली नाही. शान (सत्यदीप मिश्रा) हा तिचा अत्यंत जवळचा मित्र आहे. त्याच्याशी तिचं नातं मित्रत्वाचंच आहे. त्या नात्याला प्रेमाचं नाव ती देत नाहीय. एकंदरीतच आपलं आयुष्य ती पूर्णपणे आपल्या मर्जीनेच जगते आहे. तिच्या चित्रांत मात्र एक प्रकारची असुरक्षितता, अनिश्चितता आपल्याला दिसून येते. मोजक्या, हव्या तेव्हढ्याच प्रतिमा व रंग त्यांत दिसत असले, तरी त्यांची गुंफण जराशी गुंतागुंतीची, गूढ किंवा अनाकलनीयही वाटते. कदाचित तिच्या व्यक्तिमत्वाचा एक असा कोपरा, जो अजून तिला स्वत:लाही गवसलेला नाही, तिच्या कलाकृतींतून आपल्याला दिसतो आहे. एखाद्या कलाकाराच्या कलंदर, लहरी स्वभावाचंच कदाचित हे दर्शन असावं.

स्वत:च्या अश्याच काही आत्ममग्न चित्रांचा प्रदर्शन सुरु असताना ती अर्ध्यातूनच तिथून निघते. नशेच्या बेधुंद अवस्थेत टॅक्सीत एकटी जात असताना तिच्यासोबत एक घटना घडते. ह्या घटनेमुळे मनात खोलवर दडलेली असुरक्षिततेची भावना जागृत होऊन तिच्या व्यक्तित्वावर परिणाम होतो. लोकांमध्ये बिनधास्त वावरणारी महेक घराबाहेरही पडेनाशी होते. तिची चित्रकला बाजूला पडते. 'Agoraphobia' नामक मानसिक असंतुलानाने ग्रासलेल्या महेकला पूर्वपदावर आणण्यासाठी तिची बहिण अनु (निवेदिता भट्टाचार्य) आणि शान खूप प्रयत्न करतात. जरासा बदल म्हणून शान तिला एका नव्या घरात घेऊन जातो. इथली नवीन कॉलेजवयीन शेजारीण निकी (यशस्विनी दायमा) महेकची चांगली मैत्रीणही होते. 

पण काहीच पूर्वीसारखं होत नाही. उलटपक्षी परिस्थिती बिघडतच जाते. निकी, अजून एक शेजारी मनू मल्होत्रा (अंकुर विकल), शान आणि स्वत: महेक ह्या बदलत्या आणि बिघडत्या परिस्थितीत ओढले जातात. उत्तरोत्तर भयंकर रुप धारण करत जाणाऱ्या एकाद्या वणव्याप्रमाणे ही कहाणी पेटत आणि पसरत जाते. अखेरीस एका विशिष्ट ठिकाणी येऊन शांत होते. ह्या शेवटालाही आग विझलेली नसतेच. धुमसत असते.

राधिका आपटेने जबरदस्त काम केलं आहे. सध्या जे भयपटांचं पीक आलं आहे, त्याची सुरुवात राम गोपाल वर्माच्या 'भूत'पासून झाली होती. 'भूत'मधल्या उर्मिला मातोंडकरच्या कामाने जो प्रभाव पाडला होता, तसा प्रभाव थेट 'फोबिया'मधल्या राधिका आपटेने पुन्हा एकदा पाडला आहे. आत्तापर्यंत हिंदीमध्ये तिला मिळालेली ही सगळ्यात आव्हानात्मक भूमिका. ह्या संधीचं तिने सोनं केलं आहे. इतकं की काही काळासाठी ती आपल्याला तिच्यासारखा विचार करायला भागही पाडते. 

'बॉम्बे वेल्वेट', 'फेरारी की सवारी' सारख्या सिनेमांत छोट्या भूमिकांत दिसलेल्या सत्यदीप मिश्राला इथे चांगल्या लांबीची भूमिका मिळाली आहे. महेक काधीच समजून न घेत असलेल्या एका मित्राची व तिच्या प्रियकराची घुसमट त्याने चांगली दाखवली आहे. त्या व्यक्तिरेखेची प्रामाणिक कळकळ तोही तितक्याच प्रामाणिकपणे प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचवतो. 

जराश्या पोरकट 'निकी'च्या भूमिकेत 'यशस्विनी दायमा' लक्षात राहते. तिचा वावर आपल्या चेहऱ्यावर एक हास्याची लकेर उमटवतोच. 

तर, अंकुर विकलने सादर केलेला विक्षिप्त मनूसुद्धा जबरदस्त झाला आहे. अनुक्र विकलचा चेहरा ओळखीचा वाटत होता. जरा शोध घेतल्यावर लक्षात आलं, '24' (हिंदी) मालिकेत त्याने मुख्य दहशतवाद्याची भूमिका केली होती. 

दिग्दर्शक पावन क्रिपलानी भयपट स्पेश्यालिस्ट असावेत. 'फोबिया'द्वारे त्यांनी भयपटांची हॅट ट्रीक केली आहे. चित्रपटाची लांबी जेमतेम पावणे दोन तासांचीच आहे. ह्यामुळेच असेल, पण कहाणीची गती कमी होत नाही आणि त्याच वेळेस दिग्दर्शकाची पकडही सुटत नाही. गच्च बांधलेली पटकथा (क्रिपलानी, पूजा लाढा सुरती, अरुण सुकुमार) देखील अनावश्यक पसारा अजिबात होऊ देत नाही. 

  

'एक थी डायन'ने खरीखुरी भीती दाखवली होती. 'फोबिया'सुद्धा तसाच घाबरवतो. भयपट पाहणं आणि 'फन फेअर्स' मधल्या विविध 'राईड्स'मध्ये बसणं एकसारखंच. आपण स्वत:ला घाबरवण्यासाठी उत्सुक असतो. जर भीती वाटली नाही, तर तो सिनेमा आणि ती राईड बकवास ठरते. ज्यांना ही अशी विचित्र उत्सुकता आहे, त्यांनी 'फोबिया' जरूर पाहायला हवा. हे लिहायला मला खूपच उशीर झाला आहे कारण आता सिनेमागृहातून तो गेला आहे. तरी कुठे एखादा शो उरला असेलच तर नक्की पाहून घ्या किंवा जेव्हा कधी टीव्हीवर येईल, तेव्हा तरी अवश्य पाहाच ! भीती अनुभवणं ही काही विकृती नाही. 'भय' हासुद्धा नाट्याच्या नऊ रसांपैकी एक आहे. कुणाला दचकवणं सोपं असतं, घाबरवणं अवघड. जी तऱ्हा सध्या विनोदनिर्मितीची झाली आहे, तितकी वाईट भयनिर्मितीची नाही. तरी अनेकदा घाबरवण्याऐवजी दचकवलंच जातं.  

'फोबिया' घाबरवेल, एव्हढं नक्की. 

रेटिंग - * * * *

- रणजित पराडकर